Φοβίες – Χρήσιμες Ερωτήσεις

φοβιες ψυχολόγοι Πειραιά

Οι ψυχολόγοι διαχωρίζουμε τη φοβία απ’ τον φόβο.

1. Τι είναι οι φοβίες και τι ο φόβος;

Φόβος: Το δυσάρεστο συναίσθημα που βιώνεις όταν βρίσκεσαι μπροστά σε ένα πραγματικό κίνδυνο ή απειλή ( όπως το να βρεθείς μπροστά σε ένα καρχαρία).

Φοβία: Όταν νιώθεις έναν επίμονο και παράλογο φόβο για ένα συγκεκριμένο αντικείμενο, χώρο, κατάσταση.· Όταν έχεις κάποια φοβία αναγνωρίζεις ότι ο φόβος σου είναι υπερβολικός, ωστόσο επιθυμείς έντονα να αποφύγεις αυτού που φοβάσαι.· Όταν ο φόβος σου εμφανίζεται κάθε φορά που έρχεσαι αντιμέτωπος με το συγκεκριμένο φοβικό αντικείμενο, δραστηριότητα, ή κατάσταση (είναι επίμονος).· Όταν είναι επίσης παράλογος διότι αντιλαμβάνεσαι ότι ο φόβος σου είναι υπερβολικός και μη ρεαλιστικός.· Όταν κάνεις οτιδήποτε για να το αποφύγεις. (Υιοθετείς, δηλαδή, μια συμπεριφορά αποφυγής απέναντι στο φοβικό αντικείμενο που συχνά επηρεάζει αρνητικά τη λειτουργικότητά σου).· Στην περίπτωση που η αποφυγή αυτή δεν επηρεάζει την λειτουργικότητα σου στις καθημερινές σου δραστηριότητες η φοβική αυτή συμπεριφορά δεν αποτελεί διαταραχή.

2. Ποια είδη φοβιών υπάρχουν;

Οι ειδικές φοβίες αφορούν συγκεκριμένα αντικείμενα ή καταστάσεις και μπορούμε εύκολα να τις κατανοήσουμε και να τις περιγράψουμε. Αυτές οι φοβίες ταξινομούνται ανάλογα με το φοβικό αντικείμενο.

Είδη φοβιών
· φοβία αίματος ή τραυματισμού.· φοβία ειδικών καταστάσεων (π.χ. ασανσέρ, αεροπλάνο, οδήγηση, τούνελ, κ.α.).· φοβία ζώων ή εντόμων.· φοβία περιβαλλοντικών φαινομένων (π.χ. καταιγίδων).· Άλλες φοβίες (όσες δηλαδή δεν ταξινομούνται στις παραπάνω, π.χ. πνιγμού, εμετού).

 

3. Είναι συχνό φαινόμενο και σε ποιους εμφανίζονται οι Ειδικές Φοβίες ;

 

· Είναι μεγάλο το ποσοστό των ατόμων στο γενικό πληθυσμό που έχουν κάποια Ειδική Φοβία

· Οι ειδικές φοβίες εμφανίζονται συνήθως πιο συχνά στις γυναίκες απ΄ ό,τι στους άντρες.

· Συνήθως επειδή δεν προκαλείται μεγάλη έκπτωση της λειτουργικότητας το άτομο δεν αναζητά τη βοήθεια ενός ειδικού.

 

4. Πότε μπορεί ξεκινήσει μια φοβία;

Σύμφωνα με μελέτες η έναρξη μιας ειδικής φοβίας διαφέρει ανάλογα με το είδος της.

 

Ειδικές Φοβίες
Ηλικία εμφάνισης
Οι φοβίες των ζώων (π.χ. αραχνοφοβία, κυνοφοβία κ.λπ) επτά χρόνων
Ο φόβος στη θέα του αίματος (φοβία αίματος), εννέα ετών.
Η Κλειστοφοβία πριν από την ηλικία των είκοσι ετών
Οι φοβίες ύψους, οδήγησης και αεροπλάνων κατά την τρίτη και τέταρτη δεκαετία της ζωής

 

5. Τι συμπτώματα είναι πιθανό να έχω όταν έρθω σε επαφή μ’ αυτό που με φοβίζει;

Τα συμπτώματά σου μπορούν να χωριστούν σε τρεις βασικές κατηγορίες:

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Σκέψεις (Όταν έρχεσαι ή πρόκειται να έρθεις αντιμέτωπος με το αντικείμενο ή την κατάσταση που φοβάσαι κάνεις μια σειρά από αυτόματες σκέψεις οι οποίες εμπεριέχουν το στοιχείο της απειλής) · Οι σκέψεις αυτές είναι:– τρομακτικές και σου προκαλούν φόβο (π.χ. ο σκύλος θα με φάει)– διαστρεβλωμένες (αν έχεις φοβία για τις κατσαρίδες ίσως έχεις την αίσθηση ότι οι κατσαρίδες έχουν μεγαλύτερες διαστάσεις απ’ ό,τι στην πραγματικότητα). ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ · Αν έχεις φοβία σκύλων και δεις έναν σκύλο αυτόματα σκέφτεσαι «θα με δαγκώσει».· Κάθε φορά που βλέπεις σκύλο αυτή η σκέψη σε οδηγεί να αποφύγεις την κατάσταση χωρίς να εξετάζεις κατά πόσο ο συγκεκριμένος σκύλος είναι επικίνδυνος.
Συμπεριφορές: (Όταν έρχεσαι ή πρόκειται να έρθεις αντιμέτωπος με το αντικείμενο ή την κατάσταση που φοβάσαι (ζώο, ύψος, κλειστός χώρος κ.λπ.) · Προσπαθείς να απομακρυνθείς αμέσως ή «παγώνεις».· Συνήθως αποφεύγεις εντελώς τις καταστάσεις στις οποίες υπάρχουν ή είναι πιθανό να συναντήσεις τα αντικείμενα που φοβάσαι.
Οργανικά: (Όταν έρχεσαι ή πρόκειται να έρθεις αντιμέτωπος με το αντικείμενο ή την κατάσταση που φοβάσαι) · Εμφανίζεις ταχυκαρδία, εφίδρωση, τρέμουλο, γρήγορη αναπνοή, μυϊκές συσπάσεις, αδυναμία, ναυτία, ζάλη, αίσθημα πανικού.· Απότομη πτώσης της πίεσης, κρύος ιδρώτας και συχνά λιποθυμία. (Στη φοβία αίματος*) *Η αντιμετώπιση της φοβίας αυτής εξαιτίας των ιδιαίτερων συμπτωμάτων της απαιτεί την παρουσία γιατρού.

 

6. Πώς απέκτησα μια Ειδική Φοβία

 

· Σύμφωνα με το Γνωσιακό-Συμπεριφοριστικό μοντέλο η φοβία σου είναι μια μαθημένη αντίδραση.

· Η μάθηση αυτή προκύπτει με τρεις τρόπους:

ΤΡΟΠΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΦΟΒΙΩΝ
1 Παρατηρώντας τις αντιδράσεις των άλλων έμαθες να φοβάσαισυγκεκριμένα αντικείμενα ή καταστάσεις.
παραδειγμα
Ως παιδί, παρατηρώντας την αντίδραση της τρομαγμένης σου μητέρας προς ένα σκύλο που γαβγίζει είναι πιθανόν να «υιοθέτησες» και εσύ τον ίδιο φόβο.
2 Έμαθες να φοβάσαι καταστάσεις στις οποίες βίωσες μια δυσάρεστηεμπειρία που σου προκάλεσε φόβο.
παραδειγμα
Μια άσχημη εμπειρία που είχες σ’ ένα ταξίδι με αεροπλάνο ίσως να συντέλεσε στο να νιώθεις έντονο φόβο κάθε φορά που χρειάζεται να ταξιδέψεις με αεροπλάνο ή να αποφεύγεις εντελώς τα αεροπορικά ταξίδια.
3 Πολλές φορές φοβάσαι αντικείμενα ή καταστάσεις που δεν έχειςαντιμετωπίσει ο ίδιος αλλά έχεις απλώς ακούσει άλλους να τααντιμετωπίζουν με φόβο και να τα αποφεύγουν.
παραδειγμα
Φοβάσαι τα αεροπλάνα αν και δεν έχεις ταξιδέψει ποτέ ο ίδιος με αεροπλάνο.

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Σε όλες τις παραπάνω καταστάσεις καθοριστικό ρόλο παίζει ο τρόπος με τον οποίο έχεις ερμηνεύσει την εμπειρία σου

 

7. Γιατί συνεχίζουν να υπάρχουν οι ειδικές φοβίες;

 

Ερμηνεία με βάση τη Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία

· Με βάση το μοντέλο της ΓΣΘ οι ειδικές φοβίες σου συντηρούνται και εντείνονται μέσω ενός φαύλου κύκλου.· Ανεξάρτητα από τον τρόπο με τον οποίο ανέπτυξες τις ειδικές φοβίες σου, τώρα τις συντηρείς με την αποφυγή.· Καθώς η πιο συχνή σου αντίδραση στο φόβο είναι η αποφυγή του αντικειμένου ή της κατάστασης που φοβάσαι, δεν δίνεις στον εαυτό σου την ευκαιρία να αντιμετωπίσει την κατάσταση και να διαπιστώσει κατά πόσο οι απειλητικές σκέψεις που κάνεις είναι ρεαλιστικές.· Αυτή η συμπεριφορά έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του άγχους, του φόβου και των απειλητικών σκέψεων που κάνεις για την κατάσταση αυτή.· Η εμπειρία αυτή «επιβεβαιώνει» την αντίληψή σου ότι δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις τον φόβο σου και ενισχύει την συμπεριφορά αποφυγής.

8. Πότε πρέπει να αναζητήσω θεραπεία;

 

Όταν ο φόβος σου για ένα αντικείμενο ή κατάσταση 1ον επιμένει στο χρόνο
2ον γίνεται αφόρητος
3ον επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό τιςκαθημερινές σου δραστηριότητες

 

Παράδειγμα

Αν αποφεύγεις οποιαδήποτε κατάσταση στην οποία υπάρχει περίπτωση να δεις σκύλο, ίσως να ταλαιπωρείσαι σε καθημερινή βάση καθώς θα πρέπει κάθε φορά που θα βγεις έξω

  1. να σκεφτείς εκ των προτέρων τις διαδρομές τις οποίες θα ακολουθήσεις
  2. να αποφύγεις τελείως μέρη όπου υπάρχουν σκύλοι (πάρκα, σπίτια, καταστήματα με κατοικίδια ζώα κ.τ.λ.)
  3. να χρειάζεται να έχεις και κάποιον άλλον μαζί σου για την περίπτωση που θα συναντήσεις κάποιον αδέσποτο σκύλο.

 

9. Πως θα με βοηθήσει η ΓΣΘ με τη φοβία μου;

 

Θα σε βοηθήσει
Η Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία · να αντιμετωπίσεις τις σωματικές αντιδράσεις του φόβου· να τροποποιήσεις τις σκέψεις και τη συμπεριφορά σου που τον διαιωνίζουν.
Ο θεραπευτής · να εντοπίσεις τις σκέψεις που κάνεις,· να ελέγξεις την αντικειμενικότητά τους καινα τις αντικαταστήσεις με πιο ρεαλιστικές.

 

Οι τεχνικές
Έκθεση
· έρχεσαι σε επαφή με την κατάσταση ή το αντικείμενο που φοβάσαι.· εφαρμόζεται αφού πρώτα εσύ και ο θεραπευτής θα έχετε συμφωνήσει από κοινού για τα βήματα που θα ακολουθηθούν.· στην αρχή μπορεί να κοιτάς μόνο φωτογραφίες του αντικειμένου που φοβάσαι (π.χ. φωτογραφίες σκύλων, αραχνών κ.τ.λ.)· στη συνέχεια να έρθεις σταδιακά σε άμεση επαφή με την κατάσταση ή το αντικείμενο που σε φοβίζει.

Χαλάρωση και Έλεγχος της Αναπνοής

· μαθαίνεις να αντιμετωπίζεις αποτελεσματικά και τις σωματικές σου αντιδράσεις (εφίδρωση, ταχυπαλμία, εμετό, ζάλη, τρέμουλο κ.τ.λ.).

 

10. Σε ποια site θα μπορούσα να βρω πληροφορίες για τις φοβίες;

Φοβίες – Χρήσιμες Ερωτήσεις

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Κύλιση προς τα επάνω
Καλέστε